سؤال:

چراسوگوارى مى‏ کنیم؟! مى‏گویند اگر امام حسین علیه السلام پیروز شد، پس چرا جشن نمى‏گیریم؟ چرا گریه مى‏کنیم؟

آیا این همه گریه در برابر آن پیروزى بزرگ شایسته است؟

پاسخ:

آنها که این ایراد را مطرح مى‏کنند، «فلسفه عزادارى» را نمى‏دانند و آن را با گریه‏هاى ذلیلانه اشتباه مى‏کنند.

 «گریه» و جریان قطره‏هاى اشک از «چشم» که دریچه قلب آدمى است، چهارگونه است:

1- گریه‏ هاى شوق‏

گریه مادرى که از دیدن فرزند دلبند گمشده خویش، پس از چندین سال، سر داده مى‏شود، و یا گریه شادى آفرین و رضایت بار عاشق پاکبازى که پس از یک عمر محرومیّت معشوق خود را مى‏یابد گریه شوق است.

قسمت زیادى از حماسه‏هاى کربلا شوق آفرین و شورانگیز است و به دنبال آن سیلاب اشک شوق به خاطر آن همه رشادت‏ها، فداکارى‏ها، شجاعت‏ها، آزادمردى‏ها، و سخنرانى‏هاى آتشین مردان و زنان به ظاهر اسیر، از دیدگان شنونده سرازیر مى‏گردد؛ آیا این گریه دلیل بر شکست است؟

2- گریه ‏هاى عاطفى‏

آنچه در درون سینه انسان جاى دارد «قلب» است نه «سنگ»! و این قلب که ترسیم کننده امواج عواطف انسانى است، به هنگام مشاهده منظره کودک یتیمى که در آغوش مادر در یک شب سرد زمستانى، از فراق پدر، جان مى‏دهد به لرزه در مى‏آید و با سرازیر کردن سیلاب اشک، خطوط این امواج را در صفحه صورت ترسیم کرده و نشان مى‏دهد که قلبى زنده و سرشار از عواطف مردمى است.

آیا اگر با شنیدن حادثه جان سپردن یک طفل شیرخوار در آغوش پدر، و دست و پا زدن در میان سیلاب خون، در حادثه کربلا، قلبى بطپد، و شراره‏هاى آتشین خود را به صورت قطره‏هاى اشک به خارج پرتاب کند، نشانه ضعف و ناتوانى است یا دلیل بر بیدارى آن قلب پر احساس؟!

3- گریه پیوند هدف‏

گاهى قطره‏هاى اشک پیام‏آور هدفهاست؛ آنها که مى‏خواهند بگویند با مرام امام حسین علیه السلام همراه و با هدف او هماهنگ و پیرو مکتب او هستند؛ ممکن است این کار را با دادن شعارهاى آتشین و یا با سرودن اشعار و حماسه‏ها ابراز دارند؛ امّا گاهى ممکن است آنها ساختگى باشد؛ ولى کسى که با شنیدن این حادثه جانسوز قطره اشکى از درون دل، بیرون مى‏فرستد، صادقانه‏تر این حقیقت را بیان مى‏کند. این قطره اشک، اعلان وفادارى به اهداف مقدّس یاران امام حسین علیه السلام و پیوند دل و جان با آنها و اعلان جنگ با بت‏پرستى، ظلم و ستم و اعلان بیزارى از آلودگیهاست. آیا این نوع گریه- بدون آشنایى به اهداف پاک او- ممکن است؟

4- گریه ذلّت و شکست‏

گریه افراد ضعیف و ناتوانى است که از رسیدن به اهداف خود وامانده‏اند و روح و شهامتى براى پیشرفت در خود نمى‏بینند؛ مى‏نشینند و عاجزانه گریه سر مى‏دهند.

هرگز براى امام حسین علیه السلام چنین گریه‏اى مکن که او از این گریه بیزار و متنفّر است؛ اگر گریه مى‏کنى، گریه شوق، عاطفه، و پیوند هدف باشد.

ولى مهم‏تر از سوگوارى، آشنایى به مکتب امام حسین علیه السلام و یاران او، و پیوستگى عملى به اهداف آن بزرگوار و پاک بودن و پاک زیستن و درست اندیشیدن و عمل کردن است.

منبع:

فلسفه شهادت، ص:18- 21